रेगीस्तानी कविको नजरमा, नेपाली जनसम्पर्क समितिको अधिवेशन र उमेदवारहरु

-तीर्थ संगम राई

समाज रुपान्तरण र गतिशीलताको वाहक राजनितिक नै हो । मानिसले बाँच्नको लागि गरीने प्रत्येक प्रयत्न र प्रयासको मुर्त रुपनै राजनितिक हो । हामी जति सुकै भाग्न चाहे पनि यो परिधि भन्दा पर भाग्न सक्दैनौं । यो धु्रवसत्य हो । मानिसहरु  बिभिन्न कारणले स्थान हस्तान्तण हुने गर्दछन् । अर्थात यसो भनौं, जीवनलाई सहज बनाउने कोशिसमा मानिसहरु एकै स्थानमा रहन सक्दैनन् । यो प्राकृतिक या बिकशीत समयचक्रको मानक हो । यहि परीबेसमा बैदेशीक रोजगारीका लागि नेपालीहरुको ठुलो जमात अहिले कतारमा कार्यरत छन् । अस्सीको दशकबाट बैधानि रुपमा कतार प्रबेस गरेका नेपालीहरुको यो ठुलो जमातमा नेपाली समाजको पनि आफ्नो अस्तीत्व छ । यो समाजले देशलाई रेमिट्यान्स मात्र हैन । अन्य क्षेत्रमा पनि प्रत्यक्ष र अप्रत्यक्ष टेवा दिदै आई रहेको छ ।

कतारको नेपाली समुदायमा जनसम्पर्क समिति कतारको आफ्ननो बिशिष्ट स्थान छ । नेपाली कांग्रेसको बिदेश स्थीत् भात्रृ संगठन भए पनि यस्ले समग्रमा कतारमा रहेर राजनैतिक भन्दा सामाजिक कार्यका आफुलाई समर्पित गरेको छ । अहिले यो संस्था अधिबेसनको तयारीमा छ । ईतिहासले अंगिकार गरेको बाटो र मर्यादामा रहेर यो अधिबेसनबाट समाजलाई उपयुक्त नेतृत्व दिनेछ भन्ने कुरामा हामी बिश्वस्त छौं ।

हिजोको ईतिहासले योगदानको कदर गर्दै नरेन्द्र भाट र बिमल सुबेदीलाई संस्थाको नेतृत्व दिएको सत्यता लुकेको छैन । उँहाहरुले बसाएको जगमानै जनसम्पर्क समिति, कतार आजको अवस्थामा आएको हो । अहिले संस्था चौथो अधिबेसनको संघारमा छ । यो संघारमा समाजमा स्वघोषित र घोषित रुपमा समाज परिवर्तनमा लागि परेका केहि उपयुक्त केहि अउपयुक्त ब्यक्तिहरुले बिभिन्न पदमा आफुलाई उमेदवारीको दाबेदारी सहित आफुलाई प्रस्तुत् गरेका छन् । म मेरो ब्यक्तिगत बिश्लेषण गर्न गई रहेको छु । 

सभापतिका ३ उम्मेदवारहरु तथा सबल र निर्वल पक्षहरु:

१. धीरज चाम्लिङ्ग 

vजनसम्पर्क समिती कतारको पहिलो कार्य समितिमा मनोनित सदस्य ।

v  जनसम्पर्क समिति, कतारको वक्रा इकाई संयोजक ।

v  दोस्रो अधिबेसनबाट सहमहामन्त्रीमा निर्वाचित ।

v  तेस्रो अधिबेसनबाट महामन्त्रीमा निर्वाचित ।

प्रजातान्त्रीक बिधि, पद्दति, अधिकार र मान्यताको मानकलाई सर्बोपरी स्विकार गर्ने हो भने, यो उम्मेदवारी सर्बसम्मन र आधिकारिक रुपले जायज छ । तर लोकतन्त्रमा सबैको अधिकार सुनिश्चित गर्ने कृया र प्रकृयालाई मान्ने हो भने अन्य आकांक्षिहरुको अधिकार पनि सुनिश्चित गर्नु पर्ने हुन्छ । जनसम्पर्क समितिको कतारको नजिरलाई मान्ने हो भने, हिजोको अधिबेसनहरुले महामन्त्रीलाई सिधै सभापती बनाएको इतिहास छ । तर यसलाई यसरि परिभाषित नगरि मर्यादा, निती संगतनै जाने हो भने पनि अहिलेको समितिमा २ जना उपसभापतिहरुको पद रिक्त अवस्थामा छन् अर्थात कतारबाट बिदा भएर गईसकेका छन् । यो अवस्थामा चाम्लिङ्गको उम्मेदवारी निती संगत छ । राज्य र समाज संघिय, लोकतान्त्रीक गणतन्त्र र धर्म स्वतन्त्रतामा प्रबेश गरी सकेको यो कालखण्डमा, समाजका हरेक संरचनामा समाबेसिको सिद्धान्त, सामर्थताको क्षमता, योगदान र बैधानिकताको मान्यताहरुलाई संस्थागत गर्नु पर्ने हुन्छ । यो सत्यताबाट हामी भाग्न खोज्यौ भने कुनै पनि सामाजिक, सांस्कृतिक र राजनैतिक बहस र अभ्यासको अर्थ छैन । यो सबैको हैसियत धिरज चाम्लिङ्ग राईले राख्न सक्छ ।  मानिस सम्पुर्णरुपको सर्वगुणी वा दोष रहित हुनै सक्दैन ।  यो मान्यताबाट चाम्लिङ्ग पनि अछुत छैन ।

मानिस हुनुको पहिलो अस्तित्व भनेको नै उसको कर्म हो । तर धेरै असल कर्महरुले थोरै खराब कर्महरुलाई जित्ने प्रयासनै सर्वगुणी ब्यक्तिको आचारण हो । चाम्लिङ्गको पहिलो दोष भनेकै ऊ जनजाती हो । उस्ले गरेका हरेक कुराहरुलाई संगठन भित्र पहिचान र जातिय बहसको रुपमा मात्र हेरिने मानसिकतालाई स्पष्ट पार्न नसक्नु हो । संस्थाका साथिहरुलाई पहिचान र जातिय मुद्दा जनजातिहरुको मात्र हैन, नेपालमा बस्ने तमाम नेपालिहरुको हो भन्ने कुरा बुझाउन नसक्नु पनि हो । किनभने नेपालको पुर्विय क्षेत्रमा रहेका किराती र पश्चिम भेगमा बसोबास गर्ने खसआर्य समाज दुबैको अधिकार हो पहिचान, समाबेसी र धार्मिक स्वतन्त्रता । तितो सत्यता केहो भने संस्था भित्र खुल्ला समाजको बहस गर्ने बित्तिक्कै हेयको दृष्टृले हेर्ने परिपाटिको शिकार भएका हुन् चाम्लिङ्ग । यसैको परिणाम समाजमा राम्रो छबी हुदाहुदै पनि आफ्नै संगठन भित्र एक्ला हुदै गए । यसको असर अहिले देखिएको छ । यसमा धिरजको एक्लो दोष भने पटक्कै छैन । संगठन भित्रबाट नै केहि बरिष्ठहरुले व्यक्तिगत इगोलाई लिएर पाखा लगाउदै गएका हुन् । जुन परिदृष्य बुझ्न धिरजलाई यो अधिबेशन कुर्नु र्पयो । समयमानै आफ्नो र बिरानो मानिस चिन्न नसक्नु अर्को कमजोर पक्ष हो । कुनै पनि संस्थाको नेतृत्वको अन्तिम संघारमा गुट र उपगुट अर्थात पक्ष र बिपक्ष हुन्छ नै । तर धिरज चाम्लिङ्गको उम्मेदवारिमा यो नियम लागु हुदैन । उस्लाई पुरै एकपक्षियहरुले उपहास गरेको देखिन्छ । जस्को फलस्वरुप बाकी उम्मेदवारहरुको निरिह उम्मेदवारी ।

धिरजको जित र हार सङ्ग जोडिएको कुरा भनेको नवयुग, नयाँबिचार र नयाँ पुस्ताहरुको उदय वा बिलय हुनु हो । जुन कुरा सस्थाका प्रतिनिधी पात्रहरु चाहदैनन् । समाज, आफ्नै वरिपरी घुमाउने सपनाको उपज हो धिरज चाम्लिङ्गको सभापतिमा पराजय र आफनो अनुहारसङ्ग  ठ्याक्कै मिल्ने अरुको छाँयाको जित । 

२. क्रान्ति सिंह 

v जनसम्पर्क समिति, कतारको पहिलो कार्य समिति सल्लाहकार ।

v जनसम्पर्क समिति, कतारको स्थापना कालदेखी आवद्ध ।

vसंस्थाको बिधान समितिमा पटक पटक सम्मिलित ।

सामाजिक प्रतिष्ठाको आधारमा क्रान्ती सिंहको बिशिष्ट स्थान रहेको छ । समाजमा बिबाद रहित छबिको रुपमा आफुलाई जोगाई राख्न सक्नु यहाँको नैतिकताको प्रमाण हो । सबैतिर मध्यम बर्गिय भएर रहनु वहाँको बिशेषता हो । जनसम्पर्क समिती, कतारको स्थापना समयदेखी आफुलाई यो संस्थामा निरन्तर जोडी रहनु संस्थाप्रतिको निरन्तरता हो । यसैको आधारमा उहाँले सभापतिको उम्मेदवारिमा आफुलाई उभ्याउनु भएको हुनुपर्छ ।  यतिले मात्र क्रान्तिको सभापती दाबी काफी हुदैन ।

बिधि, र बिधान भन्दा माथि हामी कोही पनि रहन सक्दैनौ । क्रान्ति सिंह संस्थाको बिधान मसौदा समिती देखी संसोधन समिती सबैमा बसेर निति, नियम र बिधान निर्वाणमा सहभागी हुनुहुन्छ । यदी मेरो जानकारी सही र सत्य हो भने संस्थाको कुनै पनि सकृय पद ग्रहण गर्न अस्विकार गर्दै आफुलाई सामाजिक अभियन्ताको भूमिकामा सदैव समर्पित गर्दै आउनु भएको हो । भने, त्यही कुरा उहाँको उम्मेदवारीको बाधक हुनेछ ।

संस्थाको संशोधित पछिल्लो बिधानले स्पष्ट किटान गरेको छ— ‘सभापती र महासचिब पदको लागी उम्मेदवार आकांक्षिहरु कार्यसमितिको सकृय पदमा एक कार्यकाल पुरा गरेको हुनुपर्ने छ ।’ (अनुच्छेद— ४ को दफा १३ अनुसुची उपदफा ’च’ ) यदि बिधानमा उल्लेखित बुदालाई अपव्याख्या र भ्रमित नगरी बुझ्ने हो भने, सल्लाहकारहरु कार्यसमितिका सक्रिय पदमा पर्दैनन् ।

सिंह कमजोर उमेद्वार भन्न खोजेको हैन तर आफैले निर्वाण गरेको बिधान बिरुद्ध जानुले आफ्नो सामाजिक अस्तित्व धरासायी चाही पक्कै हुन्छ । संस्थामा लामो समयदेखी योगदान गरेको आधारमा नै उँहाको सभापतिको दाबी हो भने, तेस्रो अधिबेसनमानै उहाँको उम्मेदवारी पर्नु पर्ने थियो । किनभने सभापती बिमल सुबेदिले आफ्नो कार्यकाल दोहोर्याउनु भएको थियो ।  कतिपय अवस्थामा मानिसका असल र सबल पक्षनै आफ्नो लागी घातक साबित हुनेछ । क्रान्ति सिंहको उम्मेदवारीमा पनि यो लागु हुन्छ । उहाँले एनआरएनए एनसिसी कतारको सचिब र महासचिब पदमा ४ बर्ष सफल कार्यकाल पुरा गरी सक्नु भएको छ । यो अवधिमा उहालाई समाजले हेर्ने दृष्टिकोण फरक भैइसकेको छ । सर्बत्र सम्मानित हैसियत राख्नु हुन्छ । उहाँको बिचार आफ्नो ठाउमा रहे पनि अहिलेसम्म त्यसको प्रत्यक्ष स्वरुप उजागर गर्नु भएको छैन । तर अब उहाँलाई मुल्याकंन गर्ने र हेर्ने दृष्टृकोण फरक हुनसक्छ ।

मलाई त यो लाग्छ यो उम्मेदवारी स्वबिबेकले दिएको नै हैन । हिजोसम्म म खुल्ला राजनितिकमा आउदिन भनेको ब्यक्तिले अचानक सभापतिको उम्मेदवारमा दाबी गर्छ भने यस्का २ वटा पक्ष हुनसक्छ । पहिलो—पदको आकांक्षा र संस्थाको संरक्षण, दोस्रो—कसैद्वारा निर्देशित र कुनै पक्षको खुल्ला बिरोध । पहिलो बुदामा म पटक्कै सहमत छैन । किनभने क्रान्ति सिंहलाई पदको लोभ पटक्कै नहोला र संस्थाको संरक्षण गर्नको लागी अहिलेका दाबेदार उम्मेद्वारहरु काफी छन् र त्यो हैसियत राख्दछन् । मेरो अनुमान दोस्रो बुदामानै ईगिंत हो । मानिस स्वभाबिक रुपमा कसैबाट प्रभाबित हुनु वा कसैको बिरोधमा जानु अस्वाभाबिक हैन । तर कहिले काही यस्तै भूलहरुले हामिलाई पतनको संघारमा पुराउछ । 

३. केसब भुषाल

vजनसम्पर्क समिती कतारको पहिलो कार्य समितिमा मनोनित सदस्य ।

v जनसम्पर्क समिती कतारको मौजुदा कार्य समितिमा मनोनित सदस्य ।

लोकतान्त्रीक पद्दती र बिचारलाई संस्थागत गर्ने हो भने भुषालको सभापतिको दाबिलाई अस्वाभाबिक मान्न हुदैन । यसको कदर गर्नै पर्छ । कुनै पनि संस्थामा पाको भएको अथवा धेरै समयसम्म योगदान गरेको ब्यक्ती मात्र सभापती हुन्छ भन्ने मान्यतालाई ब्यक्तिको कार्य क्षमता र संभाब्यतालाई आँकलन गरेर न्यायोचित स्थान दिनुनै पर्छ । कसैले पनि अकस्मात सामाजिक प्रतिष्ठा र हैसियत अचानक प्राप्त गर्न सक्दैनन् । यसको लागी लामो सामाजिका योगदान, कर्तब्य परायणता र अधिर इच्छा सक्ती र निस्वार्थ अनि निस्कपट मनोभावना सहितको आचारण चाहिन्छ । यो सबैको लागी अवसर र चुनौती चाहिन्छ । यसैको खोजिमा पनि भुषालको उम्मेद्वारी हुनुपर्छ ।

सभापतिको यो रिले दौडमा ’पिच्चु’ खेलाडिको रुपमा मैले केशव भुषाललाई लिएको छु । म उहाँप्रती पुर्वाग्रही हुनु पर्ने कुनै कारण छैन । सामाजिक कार्य र संस्था प्रगतिको लागी सबैलाई सहभागी हुने समान अधिकार हुनुपर्छ । तर अधिकार खोज्ने मर्यादा क्रम, बिधी र बिधान हुन्छ त्यसलाई भङ्ग गर्नु हुँदैन ।   नेतृत्व तहको छनौट प्रकृयामा ’तपशिलहरु’ राख्नु अनौठो कुरा हैन ।

जुवाँ खेल्दा कोही बालामा बसेर ‘कौडा’ हान्छन् कोही छेउमा बसेर ‘च्याँखे’ थाप्छन् । फरक यती हो । दर्हो थैली हुने कौडा हान्छन् कम्जोर थैली भएकाले च्याँखे थाप्छन् । आखिर खेलेको त जुवाँनै हो । कौडा हान्नेले धेरै मार्छन् धेरै हार्छन् । च्याँखे थाप्नेले थोरै मार्छन् थोरै हार्छन् । तर केहि न केहि चाही पाउछन् । तर बिडम्बना कहिले काही रित्तो हात पनि हुनुपर्छ ।  यहा कस्ले कौडा हान्दै छ या कस्ले च्याँखे थाप्दैछन् त्यो चाही पुरा लेख पढेर आफै निर्णय गर्नु होला ।  

उपसभापतिका ३ उम्मेदवारहरु— आवश्यकता—२ 

१ .सुनिल मण्डल 

२. शंकर न्यौपाने

३. अर्जुन चापागाईं

हिजोदेखी शासक बर्गले पछी पारेको केहि समुदायलाई आज पनि प्राय सबैजसो संगठनहरुले हेयको नजरले हेर्ने सिकारको प्रतिनिधी पात्रको रुममा मैले सुनिल मण्डललाई लिएको छु । कतारको सामाजिक सदभाव केहि समुदायको नाराले बिग्रदैछ, केहि समुदायलाई हेर्ने नजरले बिग्रेको छ । भने धेरै चाही हामी आफुहरुको कारणलेनै पनि बिग्रदैछ । मैले जसरी माथि नाम क्रमिक रुपले उल्लेखित गरेको छु । मेरो उपसभापतिको लागी मुल्याकंन पनि त्यही हो । सहमतिको लागि अन्तिम नतिजामा कोहि बाहिरीन सक्छन् । कोहि नयाँ भित्रिन सक्छन् । यसलाई अन्यथा लिनु हुदैन । मुख्य पदहरुमा आवश्यक भन्दा धेरै उम्मेद्वारी परेको हुनाले कसले कसलाई छोड्ने अर्थात कसलाई कसरी मिलाउने बहस र छलफल अवस्य होला ।

महामन्त्रीका २ उम्मेदवारहरु— आवश्यकता— १
१ अजिज अलि
२ .देबराज राई   

संस्थामा सभापति पछी शक्ति, अधिकार र नायकत्वको आधारमा मुल्याकंन गर्ने हो भने महामन्त्री पद नै हो भन्दा फरक पर्दैन । कुनै पनि संस्थालाई कृयाशिल बनाउने या निस्कृय बनाउने भन्ने निर्णय गर्ने हैशियत यो पदले राख्ने गर्दछ । योग्यताका सबै अंकहरु जोडेर बनाईएको योगफल महामन्त्रीको नतिजा हो । यसपदको लागी २ जना उम्मेद्वारहरुले दाबी गरेका छन् ।

अजिज अलिको हकमा धिरज चाम्लिङ्गले अंगिकार गरेको बिधि, योगदान, र निती संगत कुराहरुनै लागु हुन्छ । स्वाभाबिक रुपमा सहमहामन्त्रीमा कार्य सम्पादन गरी रहेको ब्यक्तिको नैतिक अधिकार वा स्वाभाबिक अधिकार महामन्त्री नै हो । अजिजले गरेका साना—साना गल्तिहरुलाई उसले गरेको असल कार्य र संस्थाप्रती गरेको योगदानको आधारमा माफ गर्न सकिन्छ ।

अर्का प्रतिद्वन्दी सचिवालय सदस्य देबराज राईलाई नजर अन्दाज गरियो भने भूल हुनसक्छ । यही समाजमा लामो समयदेखी हरेक संघ, संस्थाहरुमा सचिब र महासचिबको सफल कार्यसम्पादन गरेको अनुभवहरुको उसङ्ग पनि छ । शैक्षिक योग्यता र सांगठानिक महत्व बुझेको हुनाले संस्थाको नितिगत भूमिकाहरुलाई बिस्तार गर्नमा अब्बल छन् । तर बिधी र प्रकृयालाई हेर्ने हो भने अहिले नै महामन्त्रीमा आफुलाई प्रस्तुत गर्नु भन्दा सहमहामन्त्रीमा प्रस्तुत गर्नु उचित थियो । 

मेरो आफ्नै नजरमा:

समग्रमा दोहाको वातावरण कुनै पनि स्थापित संघ, संस्थाको अधिबेसन र नेतृत्व चयनको बेला बहस सुरु हुन्छ । यो गलत पनि हैन । तर हामी यस्तो देसमा छौ, जहाँ पुर्णरुपले राजनैतिक बहस, धार्मिक वा जातिय भेला, सम्मेलन वा कचहरी गर्न बर्जित छौं । तर पनि हामी हाम्रो व्यक्तिगत बिकास, संस्थागत बिकास, सामाजिक बिकास र देसको लागि हिम्मत गरेर लागि परेकाछौ ।  यहाँ हामीले केहि पाउनु छैन । आफ्नो कार्य ब्यस्तताको बाबजुत बचेको समय समाज र संस्थालाई दिने हो । तर पनि मानिस आफैमा सामाजिक प्राणी भएको हुनाले समाज भन्दा पृथक भएर बाँच्न नसकिदों रहेछ । यसैको उपज हो मेरो आँखाको लय । 

नरेन्द्र भाटले प्रथम सभापति ग्रहण गरे पश्चात जनसम्र्पक समिति कतारले आफ्नो गति लिएको हो भन्नमा कन्जुस्याई गर्नु हुदैन् । त्यसपछि समाजमा आफ्नो स्थान बनाउन, संगठन बिस्तार गर्न र समाजवादमा आस्था राख्नेहरुलाई एउटा बिन्दुमा केन्द्रित हुने वातावरण सिर्जना भएको हो । भाटको सभापति समापन पछि लगातार दुई कार्यकाल बिमल सुबेदीको सभापतित्वमा कार्यसमिति गठन भयो । र, हालसम्म पनि सुवेदीकै सभापतित्व चौथो अधिबेसनको तयारी हुदैछ ।

श्रमिकको नेतृत्वले पुरा गर्न लागेको यो कार्यकाल पुरै असफल त रहेन तर सफल पनि रहन सकेन । मिश्रित र सन्तोषजनक अवस्थामा बितेको यो कार्यसमितिको एउटा कमजोर पक्ष भनेको संगठनलाई बिस्तार र प्रभावकारी बनाउन नसकेको अहिलेको अधिबेसन तयारी र नेतृत्व उम्मेद्वारीले देखाएको छ । पाँच सय सक्रिय रहेको दाबी गर्ने संस्था नितिगत, संगठात्मक संरचना, निष्ठाको पदिय जिम्मेवारीमा पुरै असफल रहेको देखिन्छ । भलै सामाजिक पक्षमा आफुलाई अब्बल सावित गरेको छ । तर अधिबेसनको तयारीमा यो पक्ष गौण हुने गर्छ ।

सभापतिको पहिलो एकमात्र दाबेदार धीरज चाम्लिङलाई अहिले अरु दुई जनाको दाबेदारी पर्नुमा कहि न कहि संस्थाको संरचना भत्किएको हुनुपर्छ । कि त चाम्लिङ आफै यो पदको लागि उपयुक्त छैनन् । कि त नेतृत्वतह धीरजप्रति असन्तुष्टि छन् । पहिलो कारण हो भने त मेरो बिश्लेषणको कामै छैन । तर दोस्रो कारण हो भने अहिले देखिएको सिनारीयो जायज हैन । नेतृत्वतहमा असन्तुष्टि छ भने, संगठनभित्र बृहत छलफल गरेर अब आउने भावी नेतृत्व र कार्यनितीको स्पष्ट खाका बनाउन सक्नु पथ्र्यो । यदि सबै कुरा ठिक थियो भने असमानान्तर तरीकाले सभापति र महामन्त्रीमा उमेद्वारी पर्नु हुदैन थियो ।

संगठनको उच्चतहबाट 'धिरज चाम्लिङले गल्ती गरेको' कुराहरु सुन्नमा आई रहेको छ । यो अस्पुष्ट सुचनातिर म जान चाहान्न । तर  धिरजलेनै गल्ती गरेको भए पनि आत्मालोचना गर्ने मौका दिनुपर्छ । यदि कतैबाट भ्रम श्रृजना गरीएको भए सबैले त्यस्तो भ्रमको सामना गर्नुपर्छ । यो सबैको केन्द्रबिन्दु सभापति हो । समाजमा मात्र सफल हुनु र संस्थामा असफल हुनु सभापतिको लागि घातक हुनसक्छ । जनसम्पर्क समिती कतारको चौथो अधिबेसनमा बिजय उम्मेद्वारहरुको मेरै आँखाले बिजय घोषित गर्ने हो भने सभापती र महामन्त्रीको नाम चाही किटेरनै दिन सक्छु । धिरज चाम्लिङ्ग र अजिज अलि भन्दा अर्को कुनै बिकल्प छैन । सबै कुरालाई जोड घटाउ गरेर बहसनै गर्ने हो भने पनि म तयार छु ।

फरक के चाही हो भने मापन गर्ने सबैको आफ्नो—आफ्नो मानक होलान् । तर रातोलाई कालो भन्नु सही मापन हैन । यसो भनी रहदा मैले बाकी उम्मेद्वारहरु बेकामे भन्न खोजेको भने हैन । सबैको आफ्नो स्थान छ । पहिचान गरेर स्थान रोज्नु राम्रो हो । अध्यक्षका दाबेदार द्वय क्रान्ती सिंहप्रती मेरो श्रद्धा छ । उहाँको सामाजिक मर्यादाको साख बचाईरहन आग्रह गर्छु । केशब भुषालप्रती मेरो दया छ ।

बिधी संगत र निती संगत संस्थामा निरन्तर खटी रहन अनुरोध गर्छु । भने महामन्त्रीका अर्का प्रतिद्वन्दी देबराज राईप्रती सहानुभुती छ ।